H. Kakucska Mária
De disciplinis by
Joannes Ludovicus Vives
and
Didactica magna by
Johannes Amos Comenius
I. A short biography of Joannes Ludovicus Vives
Joannes Ludovicus Vives( Juan Luis
Vives) was born in
The unexpected death of cardinal
Croy[xvi] at the age of 23 years was a real
blow for Vives. The Augustine-Comments[xvii] dedicated to Henry VIII and his
participation at celebrations to honour cardinal Wolsey in
Another encounter of Vives related
to
In the last 12 years of his life Vives enjoyed the support of Jorge
Halewyn and Doña Mencia de Mendoza. From 1537 he lived in
II. Vives´s life work
In Europe of
the 16- and 17th centuries the name of Vives become immortal due to his
works dealing with the issues of pedagogy: De institutiones feminae
Christianae[xxiii], De officio mariti[xxiv]
and De
subventione pauperum[xxv]; the latter raising not only the
problem of the organisation of support to people living in poverness but also
with the education of children of the poverty. His De disciplinis[xxvi] is considered the most widely read scientific
“manual” of that time. As far as the influence of his works is regarded
it should be noted, that some of his pedagogical ideas were put into practice
first by Johann Sturm[xxvii] (1507-1587), who was born in
Strasbourg. Sturm has founded an academy in
The academy founded in conformity of
Vives´ ideas at
Johannes Amos Comenius[xxxiii] spent a short time in Herborn (he
matriculated on 30. March 1611 and stayed there ca. one year) then left for
III. Quintilianus Institutio Oratoria - De
disciplinis by Vives and Didactica Magna by Comenius
In several works by Comenius but especially in Didactica Magna[xxxv] ideas evolved in Vives´ books such as De disciplinis, De concordia
et discordia[xxxvi] and Introductio ad sapientiam[xxxvii] are reemerging.
In the introduction to Didactica
Magna (point 9 and 10) means Comenius:” ...excitatis per Germaniam
aliquot viris bonis methodi scholis uisitate pertaesi de faciliore aliqua et
compendisiore linguas et artes docendi via cogitationes
susceperunt... Ratichios intelligo, Lubinos, ... Wolfstirnios, et
quem inprimis nominasse conveniebat, Johannem Valentinum Andreae,... aut si qui
praeterea nobis nondum visi. ...” In a point 14. of DM has resumed
their contact:” ...Unus illorum (clarissimus J.V.A.) lampada se tradere
nobis amanter rescripsit et ad andendum etiam aliquid animavit.”
Johann Valentin Andreae[xxxviii], the liked and connected[xxxix] master of Comenius, had translated
in 1627 the work of Vives: De subventione pauperum[xl]. The personal contact and the
translation of the Vives´ treatise should called upon the attention of Comenius
to the works of the Spanish philosoph.
Comenius used often his works, thoughts withot remember him. We are
intentioned to show it, that Comenius often used Vives, more than he speaks
about him. At first we like to show the close connect between Quintilian´s Institutio Oratoria[xli],particulary Liber I, 1,2,3,10 and
Liber II, 2,5,8,9,10 and De disciplinis of Vives. We should not
forget that Vives says: ”... ut si quis attentius inspiciat, similes
prorsum comperiat esse meam et Quintiliani instituendi rationes.”[xlii]
One of the exemples is the
following text:
Quintilian: Vives:
“
influentibus uel etiam instillatis
complentur, respuant sensim
instillatam recipiant. Itaque ini-
sic animi puerorum quantum excipere
possint tio, pauca et facilia
obijciet, mox consuefaciet
uidendum est: nam maiora intellectu
uelut pluribus , maioribus, solidis.
“[xliii]
parum apertos ad ad percipiendum
animos
non subibunt.”[xliv]
About the public school writes
Quintilian: Vives:
“Hoc igitur potissimum loco
tractanda “Questium
est ubi melius doceantur pueri,
questio est utilius que sit domi
atque intra domi ne an foris? Si qua talis
esset Academia,
priuatos parietes studentem continere, an qualem
depinxi, utique multo esset utilissimum
frequentiae scholarum et uelut publicatis illic institui...accomodentur
tamen opiniones
praeceptoris tradere. “[xlv] illorum captui...”[xlvi]
From the good teacher means
Quintilian: Vives:
“...Sed neque praeceptor bonus...nec
officium “...ideo magistro non
modo sint ea doctrina,
in docendo spectet, sed adfectum.
...”[xlvii] ut possint bene instituere, sed
habeant tradendi
facultatem ac dexteritatem. Mores sint in
eis puri, prima est ea cura, nihil
ut dicant, aut faciant, unde in
auditorem malum possit exem-plum transsundi:nec aliquid, quod totum non ist
imitari...”[xlviii]
A good teacher - pupil contact it is very important for
Quintilian: Vives:
“Plura de officiis docentium locutus “ In discipulos affectu erit patrio,
ut illi sint ei discipulos id unum
interim moneo,ut prae- filiorum
loco, nec quantum ab aliis aut a
ceptores suos non minus quam ipsa
studia professione redeat,
spectabit.”[xlix]
ament et parentes esse non quidem corporum,
sed
mentium credant.”[l]
Both authors have a same meaning about the handwriting:
Quintilian: Vives:
“Non est aliena res, quae fere ab
honestis “...Discet recte
scribere, et celeriter: recte
neglegi solet, cura bene ac
uelociter scribendi. scriptionis
iaciuntur fundamenta, quum do-
Nam cum ist in studiis praecipuum,
quoque centur legere,ut quae
literae, quae syllabae,
solo uerus ille profectus et altis
radicibus nixus quas uoces siue
separatae, siue coniunctae
paretur, scribere ipsum, tardior
stilus cogitatio- reddant, probe
atque ad manum teneant:et
nem moratur, rudis et confusos
intellectu caret; persuadeant sibi
quod reuera est, nihil ad
unde sequitur alter dictandi quae
transferenda amplissimam
eruditionem perinde conferre,
sunt labor.”[li] ut et multa et multum scribere,
multum atra-
menti et chartae perdere.”[lii]
Before the education begins, the pedagogue examines the intellectual abilities
of his pupils:
Quintilian: Vives:
“Traditio sibi puro docendi
peritus ingenium “Maneat puer in paedagogio unum aut alterum
eius in primis naturamque
perspiciter. ...”[liii] mensem, ut ingenium illius exploretur.”[liv]
Peculiarity
of a good teacher is the measure of the
students intellectual capacity, but Vives means that should happened during few
months and as help for this work he
recommend us his famous work, De anima et vita[lv]:
Quintilian: Vives:
“ Virtus praeceptoris haberi
solet, nec “Suscipietur
ea lege puer, ut eis capiatur expe-
inmerito, diligentur in iis quos
erudiendos rimentum ad aliquot
menses...In unoquoque ad
susceperit notare discrimina
ingeniorum, tradendam ei eruditionem, spectandum est inge-
et quo
quemque natura maxime ferat,
nium:cuius contemplatio ad inquisitionem perti-
scire. ...”[lvi]
net de anima: nos illinc non nulla praesenti instituo delibauimus. ...”[lvii]
By the judgement of the intellectual abilities of the children it is possible to see the direct receipt
of Quintilian:
Vives:
“Ingenii signum in paruis praecipuum
me- “Memoriam signum ingenij Quintilianus
moria est; eius duplex uirtus:
facile per- ponit: quae duabus constat partibus, facile
cipere et fideliter continere.”[lviii] percipere, et
fideliter continere: prius indubita-
tum est acuminis indicium, alterum capaci-
tatis. “[lix]
From the memory Vives write in
harmony with Quintilian: “Memoria duabus constat partibus,celeriter
comprehendere, et fideliter continere: celebriter comprehendimus, quae
intelligimus: continemus, que attente et crebro memoriae mandauimus.”[lx]
The age of the children at the
beginning of the school education Quintilian and Vives have the same meaning,
but in his Disciplinis Vives especially means the beginning the
Latein-learning, and in his other works, in The Education of the Christian
Woman[lxi] and De officio mariti[lxii] speaks about sith-seventh years old
pupils as school-beginners.
Quintilian: Vives:
“Quidam litteris instituendas,
qui minores “ [Huic lingua dabit operam puer, dum alijs
septem annis essent, non putauerunt,
quod percipiendis rerum disciplines
non est per
illa primum aetas et intellectum
disciplina- infirmitatem ingenij satis
idoneus:] nempe ab
rum capere et laborem pati possent.”[lxiii] anno septimo ad quintumdecimum:
sed id prae-
ceptor ex cuiusque ingenio, et progressibus
melius
statuet.”[lxiv]
As relaxing for the children Vives recommend to the teachers attention
the games, naturally on the basis of Quintilians ideas:
Quintilian: Vives:
“Nec me offenderit lusus in
pueris (est et hoc “...Permittendus
interdum quoque lusus
signum alacritatis), neque illum
tristem semper- foliorum longiusculus,
qui ingenium et
que demissum sperare possim erectae
circa stu- iudicium, et memoriam,
exerceat, quemad-
dia mentis fare, cum in hoc quoque
maxime na- modum etium latrunculorum et
acierum.”[lxv]
turali aetatibus illis impetu iaceat.”[lxvi]
Quintilian spaeks not only from the
obligationes of the teachers, however from the students duties too: “
What and in what manner should the children learning:
Quintilian: Vives:
“...Etiam dicta charorum uirorum
et “Itaque unusquisque
puerorum habebit librum
electos ex poetis maxime (namque
eorum chartae uacuum in partes
aliquot diuisum ad ea
cognitio paruis gratior est) locos
ediscere accipienda, quae ex ore
praeceptoris cadens,
inter lusum licet.”[lxviii] utique
non uiliora, quam gemmae. In parte una
reponet uerba separata, et singula. In altera pro- prietates loquendi positu. In alia parte historias.
. In
alia fabulas. In alia dicta, et sententias graues.
In alia
salsas et argutas. In alia prouerbia. In alia
uiros
famosos ac nobiles. In alia urbes insignes. ...In alia locos autorum difficiles
explicatos. ...[lxix]
About the maintain discipline, especially about beating they are
writing:
Quintilian: Vives:
“Caedi uero discentis, quamlibet
id “At uero quoniam
hominis ingenium ab incitatis
receptum ist et Chrysippus non
inprobet, animi morbis ad peiora
deprimitur, caercendus
minime uelim, primum quia deforme
atque est inconsultus ille motus, et
compescendus repre-
servile est et certe (quod conuenit,
si aeta- hendendo, castigando uerbis, et quum opus
est,
tem mutes) iniuria; deinde quod, si
cui tam uerberibus: ut beluarum more
reuocet eum dolor,
est mens inliberalis ut obiurgatione
non cui ratio non est
satis:tametsi liberalem hanc
corrigatur, is etiam ad plagas ut
pessima castigationem, quantum
fieri possit, esse malim,
quaeque mancipia durabitur,
postremo, non asperam, ...nisi eiusmodi sit
tanquam
quod ne opus erit quidem hac
castigatione, manicipium admonendum.”[lxx]
si adsiduus studiorum exactor
adstiterit.”[lxxi]
Quintilian´s wonderful words about the children:“...Quaere hoc
dixisse satis est: in aetatem infirmam et iniuriae obnoxiam nemini debet
nimium licere.”[lxxii]
With the Quintilian -Vives comparation we have should to show the
similarities between the two athors. Better to express it, to show Quintilian´s
influence about Vives, and that inde-pendence,
what Vives preserves at this reasons, and his
Now we should like to see the connect between Vives and Comenius.
Comenius kwows well the activity of Vives, and not only the works about the
education. Comenius gives same reasons
the origin of his quotations, but when he does not do it, then it is
also possible to find the originally
texts. Comenius knows the De disciplinis, Introductio ad sapientiam,
Institutione feminae christianae, Meditationes in septem psalmos quos vocant
poenitentiae[lxxiii], Excitationes animi in Deum [lxxiv].
We find the most parts from Disciplinis in the Didactica Magna[lxxv] of Comenius . Vives´ work consist of three parts, (1.
causes of the corruptions of the Arts);
the best known is the De tradendis disciplinis, the second part
(2.transmission of knowledge); and 3. is De Artibus. The 2. part
make the analyse of the problems of the
education in generally, and attempt to find his solutions. Comenius used often
a idea of Vives, what originally comes
from Quin-tilian, as the knwon example
of the vessel with a narrow neck show it us:
Vives: Comenius:
“Quintilianus expressit, esse ea uelut
uascula “Cum tamen qui oris
angusti vasculo(quali-
angusti oris, quae superfusam
humoris copiam bus ingenia puerorum
comparantur) vi in-
respuant sensim instillatam
recipiant. Itaque ini- fundere quam guttatim instillare malit,
quid
tio, pauca et facilia obijciet, mox
consuefaciet proficiet ? Transfluet certe liquoris
potior
pluribus , maioribus, solidis.”[lxxvi] pars et longe minus, quam sensim
poterat,
intrabit. ...”[lxxvii]
Vives circumspect describes wo
should stay the school: neither in nearness of the court, or frequency street,
nor in neighbourhood of girls:
“Sequitvr iam ut dicamus, quae,
quomodo, quatenus, a quibus, quo
loco sint tradenda
singula. In omnibus illud potissimum spectandum, ut syncere
exhibeatur institutio,
ne probi mores uel corrumpantur, uel utique
retardentur et hebescant. ...Primum omniam de loco video dicendum, nam is in constituenda schola
primus etiam solet prospici. In quo nec consyderati conuenit, coelum ut sit
salubre, nec subinde profugiendum sit
scholasticis huis metu perculsis.
...Sit item locus separatus a
frequentia, et potissimum opificum, qui strepitum et magnus edunt
sonos in opere: quales sunt fabri et
lapidiccide, omnes denisque qui malleo utuntur, quique
rota et torno,et pectine
textorio:nec sit tamen omnino frequens, ne testibus ac uelut spectato-
ribus careant flagitioru, si quibus
sint dediti: id circo graues esse incolas atque incorruptos
uelim, ques scholastici reuerantur: non campones, non cualignos, qui
ad prauas artes impel-lant: non sordidos, et exigui luci captatores:
illiberales enim reddunt studiosos acsordidos, et quales sunt uerbo mikrologos [Greek word], nominatur, quo
nihil et sapientiae inimicus.
... Procul etiam a comitatu regio,
et puellam uicina: alteri otio ac
The from Vives imagined good placed schools are in every town, province
to find in the different levels:
“...Consultius esset extra urbem
constitui gymnasium, praesertim si uel ea sit maritima, uel mercimonijs dediti
incolae: modo ne locus caperetur,quo ex urbe consuersent otiosi deambu-lare animi gratiae. ...
Statuatur in unaque provincia Academia communis illis: prouinciam definio, non
limitibus naturae, nempe montibus, uel amnibus, uel, mari, sed ditione ac
principatu. ... Constituatur in quaque ciuitate ludus literarius, eo
asciscantur praeceptores , uiri explorata dictrina, probitate, prudentia. ...”[lxxix]
Comenius in the chapter 27. of the Didactica Magna describes the
place of the school, with illusionary idea of a garten:
“ Scholae ipsa debet esse locus amoenus, illecebras, oculis
afferens intus et extra. Intus sit
conclave ludicum, mundum, picturis
undique ornatum: sive quidem sint imagines virorum
illustrium, sive mappae
chorographicae, sive historiarum monumenta, sive emblemata
quae-dam. Extrinsecus vero ut scholae adjaceat non solum area ad
exspatiandum et colludendum
(quandoquidem id pueritate
negandum non est, ut infra suo loco), sed etiam hortus
aliquis. “[lxxx]
Comenius has in a chapter 16.,Fundamentum VIII.56. completed his
description of a good situated school, and called in our memory Vives´words: ” schola
ist in loco tranquillo, a turbis et avocamentis remoto. ...”
Vives make detailed analyse the eleccion of the teachers, and strictly
says:
“Profesores eligentur non ab
scholasticis, in quo permultum ualet ambitus uel gratiae, uel pecuniae: nec ab
illis utilissimi praeponuntur, sed gratiosissimi, et maxime populares, ac
blandi, aut qui plurimum uel dederunt, uel promis erunt: aut a quibus
licentum sperant.”[lxxxi]
And a conclusion give us the following counsel: let the professors be
chosen and approved, not by the votes of the inexperienced and uncouth crowd,
but by a few out of the academy who are respected for their learning and the
uprightness of their lives! [lxxxii]
Let the teachers become salary from the public funds, and ordered
Vives: “Accipiant doctores salarium
de publico quale cupiat uir bonus, fastidiat malus: nesi amplum
ist, imperiti et
Vives expected from the teachers: ”Quater per annos singulos in locum
aliquem secretum magistri conueniant, ubi inter se de ingenijs
suorum seruocinentur, ac consultent:et ei quenque applicent arti, cui quenque
idoneum uidebunt.”[lxxxiv]
The personality of a good professor describe
Vives: Comenius:
“-Sed maxime omnium ad locum
faciunt ho- “Praeceptores vero
si fuerint affabiles et blandi,
mines: ideo magistri non modo sint
ea doc- nullam tericitate a se animos
absterrentes, sed trina, ut possint bene instituere, sed habeant paterno affectu, gestu, verbis ad se
allicientes,
tradendi facultatem ac
dexteritatem.Mores ristudia, quae
aggrediuntur, a praestantia, ju-
sint in eis puri, prima est ea cura,
nihil ut cunditate, facilitate commendent,(si
diligentiores
dicant, aut faciant, unde in
auditorem ma- subinde collandant pusionibus etiam
poma, nuces,
lum possit exemplum transfundi:nec
aliquid, saccarum etc.distribuentes)...”[lxxxv]
quod tutum non ist imitari. ...Nec probatis
tantum erit moribus, sed prudens
quoque:
um ingenium habeat accommodum ei, quam
profitetur arti: atque ei generi
auditorum,
quos in disciplinam recepit, quo melius tum
ipse tradat, tum illi percipiant. ...Praestabit
se incorruptum et sanctam, affabilem
discipulis ut patrem, non
dissolutum, ut
sodalem. ... ”[lxxxvi]
The teachers must known the language of the province, state:
Vives: Comenius:
“Vernaculam puerorum linguam
exacte cognoscet “...Praeceptor et
discipulus ejusmodem sint ut commodius per hanc et facilius eruditas illas linguae; omnes rerum explicationes linguam
tradat. Quod nisi in lingua patria
aptis et proprijs notam fiant;quaevis grammatica
et lexicon
ad eam rem de qua loquitur, utatur
uerbis, ei linguae adaptetur qui mediante nova
fallet subinde pueros: isque error adultos
iam discenda est (
junguntur, vernacula utpote notiora
semper
praecedant,
Good aid in the language-learning are the good dictionaries:
“ Expediet in quaque etiam uulgari lingua geminum pueris tradi, unum quo
Latina uerbareddantur uulgaribus, alterum
quo uice versa uulgaria Latinis quod in nostro sermone Antonius
Nebrissensis fecit, opus non satis exactum, tyronibus magis quam
prouectioribusu utile....”[lxxxix]
The age of the pupil at Vives are rised about the Latein learning, at
Comenius by judgament of the capacity of the six years old children as prognose
for the future ( he think that as mistake).
Vives: Comenius:
“ ...ab anno septimo ad
quintumdecimum: ”Circa sextum aetatis annum
determinare velle,
sed id praeceptor ex cuiusque
ingenio, et cui vocationi quisque
aptus sit, literis, an opificio,
progressibus melius statuet.” [xc] praecipitantia
quedam videtur. ...”[xci]
About the beating of the childen every philosoph Quitilian, Vives have a
same meaning, we cite the words of Comenius: “Si tamen aliquando calcari et
stimulo opus, aliis id modis melius quam plagis effici potest. Aliquando
alios laudando: Ecce hic vel ille, quam egregie attendit! Quam recte
omnia percipit! Tu autem torpes? Aliquando risu exagitandus est:
Heu Te simpli-cem, rem tam facilem non capis? Peregrinatisne animo?”[xcii]
The method by the effective teaching at Vives: “In praeceptis artium,
ordo est res ad docendum efficacissima, ut facilius auditores tum percipiant,
tum retineanti ducuntur scilicet rebus ita dispositis, et dum posteriora quasi ex prioribus uidentur nasci,
accipiuntur omnia pro certissimo. Sed quis sit ordo, et qua utendum in artbus
oratione, in libris de dicendo expo-suimus. “[xciii]
In chapter 10. of Didactica
Magna, by the analyse of the soul,
Comenius mentioned again a Vives-work: De anima et vita[xciv].
Vives: Comenius:
“Haec autem sunt, mens, siue
intelligentia, “ Animae essentia
e tribus potentiis (quae uolantas ac
memoria: in quibus relucet imago
increatam Trinitatem referunt) coagmentata
diuinae Trinitatis, sicuti a sanctis
patribus de- est , intellectu, voluntate et
memoria. Intellec-monstratum est. Quae sint harum facultatum tus ad observanda rerum
discrimina (per omnes
actiones, quot, quales, qui earum
ortus, prog- usque minimas minutias) se
extendit. Voluntas ad
ressus, incrementa, occasus,
perscrutari rerum optionem,
proficourum nempe electionem longe arduissimum ac difficillimum, plenis- et nexiorum reprobationem fertur. Memoria vero
simumque, intricataeobscuritatis:
propterea ea, in quibus intellectus et
voluntas sese unquam
quod supra hanc non habemus aliam,
quae occuparunt, in futurum usum recondit
animamque
inferiorem possit spectare ac
censere que- dependentiae suae (quae ex Deo est) atque
officii
madmodum mens ipsa, de sensibus et
parte commonefacit: quo respectu conscientia
etiam di-
uegetabili facile iudicat:nempe
inferiori- citur. Haec igitur munia
sua facultates illae ut
bus.”[xcv] obire
dextre possint, instrui eas plane necesse est
talibus, quae intellectum illuminent,
voluntatem dirigant, conscientiam
exstimulent: quo intellectus
acute
penetret, voluntas sine errore eligat, cons-
cientia avide omnia in Deum
reflectat.Quemad- modum
igitur facultates illae (intellectus, voluntas,
et
conscientia) quia eandem constituunt animam,
divelli non possunt: ita tria illa
animae ornamenta,
eruditio,
virtus, pietas, divelli non debent.”[xcvi]
Comenius in the chapter 9. of Didactica magna examine that
questions, wich Vives in independent works describe: so the point 5. analyse
the education of the woman, the question
very important for Vives. He wrote his work,
De institutione feminae Christianae especially to the
solution of this problem. In an other work, De officio
mariti[xcvii] Vives mentioned the utility of the
well educated woman too.
In the chapter 11.3. by mention of
Martin Luther´s work, the in 1525 writed “An die Rats-herren aller
Städte deutsches Land, dass sie christliche Schulen aufrichten und halten sollen”
it is not an analysis or elaborated program in concept of Vives, however only
an appeal in generally an the authorities, without any proposal real; his aim,
to teach writing- reading was, only to give a people the possibility of the
reading of the Bible. Vives elaborated a complete school system, but without
any classis; he compared the school with a good organised town: “Imo uero
sicut in ciuitate aut domo bene constituta flagitium admittit
magistratus uel pater familias, qui locum malo et inutili homini relinquit,
quem posset occupare bonus: Sic delictum est, si in ingenio ineptijs illis
locus tribuatur, in quo reponi possent alia profutura: male agitur cum
literis, et peracerba crux studioso labori figitur, si haec quoque ex
eruditione esse existimentur: profecto miseri sunt grammatici qui
haec exquirunt.”[xcviii] Naturally Comenius knows this idea
and cite in his Panorthosia[xcix].
We have
seen same texts there Comenius has not mentioned namently Vives. Now I should
like to show the places correctly cited e.g. from De concordia et discordia in humano genere[c],
Vives:
Comenius:
“Quid enim est aliud Christianus,
quam “Quid aliud est
christianus quam homo na-
homo naturae suaeredditus, ac
uelut[!] turae suae redditus
ac veluti natalibus restitutus natalibus restitutus, a qubus deiecerat eum a quibus eum dejecerat Diabolus?”[ci]
diabolus, captum uictoria
sceleris?”[cii]
In the chapter 18. Soliditis in docendo et discendo fundamenta;
Fundamentum VII. we recognize the Disciplinis
of
Vives :
Comenius:
“Prima aetate exerceatur memoria, quae
excolendo augentur: multa ei commen- lendo augetur: multa ei commendentur, cum
cura
dentur cum cura, et sepe.
ita extra laborem omnem ac negotium dilatatur memoria, et fit capacissima.
dilatur memoria, et fit capacissima.
...”[ciii]
II. Et in Introductione ad
sapientiam inquit: Memoriam
quiescere non sines. Nihil est
quod aeque labore
gaudeat et augeatur. Commenda ei
quotidie aliquid: quo plura ei
commendabis, hoc custodiet omnia
pauciora, eo infidelius.”[civ]
The first part (I.) we find in Disciplinis,
the second (II.) include four aphorism of Introductio ad sapientiam:
“180. Memoriam quiescere non
sines.
181. Nihil ist quod aeque labore gaudeat, et
augeatur.
182. Commenda ei quotidie aliquid.
183.Quo plura commendabis, hoc custodiet omnia
fidelibus: quo pauciora, hoc infidelitus.”[cv]
The next Vives-cite we can read in the chapter 23. of the Didactica
Magna without exactly characteristics:
Vives:
Comenius:
“1.Vera sapientia est, de rebus
incorrupte “ Vera
sapientia est de rebus incorrupte
iudicare, ut talem unam quanque
existimemus, judicare, ut talem
unamquamque existime-
qualis ipsa est: ne villa sectemur,
tanquam pre- mus, qualis ipsa est: ne
vilia sectemur tan-
ciosa tanquam vilia reijciamus: ne
vituperemus quam preciosa, aut preciosa
tanquam vilia
laudanda, neue laudemus
vituperanda.” [cvi] rejiciamus, ne vituperemus
laudanda neve
laudemus vituperanda.
“Hinc enim
error omnis in hominum mentibus
ac vitium
oritur: nihilque est in humana vita
exitiabilius
quam depravatio illa judiciorum, cum
rebus non ... pretium redditur.
Assvescat proinde [pergit idem] jam
tum a puero
veras habere de rebus opinione quae simul cum
aetate adolescant.
Et ea rapiat, quae recta sunt,
fugiat, quae prava: ut
assvefactio haec bene
agendi vertat ei propi in
naturam. “[cvii]
This part ist not other text as 4. aphorisms from Vives´ Introductio
ad sapientiam: 1, 2, 7,8.We can tell, that this work was very popular in
the Continent until XVIII. century, and has many editions. So e.g. one edition
from 1531, of Michael Hillenius has 604 aphorisms, the used Opera from the
year 1555 has 592.
As a summary we can say, Comenius has known very well the most important
works of Joannes Ludovicus Vives and had usit.
[i].Miguel de la Pinta y Llorente y José Maria Palacio y Palacio, Procesos inquisitoriales
contra la familía judía del Vives; I.
Proceso contra la memoria y fama de Blanquina March, madre del humanista, Madrid
- Barcelona,1964.; Ricardo
García Cárcel, La Inquisición española, Barcelona,
1976.; Henry Kamen, La Inquisición española, Barcelona,1979.;
Américo Castro, La realidad histórica de España, México, 1954;
and Erasmo y España, México, 1966, 9°.
[ii].Gregorio Mayans y Siscar, Vivis Opera Omnia,
[iii]. Juan
Luis Vives, De institutione feminae Christianae,
[iv]. See note 1.
[v]. This letter was publicated by José Jimenez Delgado,
Epistolario de Juan Luis Vives,
[vi]. Marcel Godet, La Congregation de Montaigu,
(1490-1580),
[vii]. J. A. Goris, Les Colonies
marchandes meridionales (portugais, espagnols, italiens) à Amberes de 1488 á 1567, Loven,
1925.
[viii]. Franciscus Craneveldius or Frans van Cranevelt
(1485-1565) humanist of the Netherland, lived from 1515 in
[ix]. Carlos G. Noreña, Juan Luis Vives, The Hag, 1970. Next: Noreña.
[x].De Grote Winkler Prins Encyclopedie
in twintig delm, Amsterdam, 1968, Vols.VI., 53.; Béla Kempelen, Magyar nemesi családok, Budapest,
1912, III.Vols.; Iván Nagy, Magyarország családai
czimerekkel és
nemzedéki táblákkal, Pest,
1858. III. Vols.; Louis Ferdinand Prinz von Preußen, Adel, Schlösser und Millionen, Deutsche Herzöge mit ungarischem und französischem Blut, o.J., 36-45.
[xi].The opinion positive of Erasmus from Vives see Percy Stafford Allen, Opus Epistolarum
Desiderii Erasmii,
[xii]. Carlos Gilly, Spanien und der Baseler Buchddruck bis
1600. Ein Querschnitt durch die spanische Geistes-geschichte aus der Sicht
einer europäischen
Buchdruckerstadt, Basel / Frankfurt am Main, 1985.
[xiii]. J.L.Vives,Commentaria in XXII libri
De Civitate Dei Divi Aurelii Augustini,
[xiv]. L.C. 8.lines:
8-9.:”´Civitas
Dei´ sic sum
noctes et dies intentus, ut misere timeam ne, dum ´Civitatem´ construo, ´corpus´ destruam.”
[xv]. Allen, 138.
[xvi].Therefore the new investigations Guillermo de Croy was died not in an accident with a horst,
however in an sickness of fever. Henry de Vocht had not published the 2. bundle
of letters of Juan Luis Vives because of
the 2. world war; these letters are sold by auction of Christi´s 12. Juny 1989; are published in Humanistica Lovaniensia, vols. XLI,
1992, pp. 1- 86; XLII ,1993, 1- 51., by Josef Ijsewijn.
[xvii]. See note 13.
[xviii]. See the letters
of L.C.
[xix].J. L.Vives, De subventione pauperum, Brugis,
1526.; See J. L.Vives, Opera in duos
distincta tomos, Ed. Hulderius Coccius, Basileae,1555, II.t.
890-922. In the National Széchényi Librery: J.L.V., Opera in duos
etc. Sign: 380 I-II. 890-922. Next: Opera. Spanish edition of Vives´ works: Obras completas, I-II.
Primera traslación
castellana íntegra
y directa, comentarios, notas y un ensayo biobibliografico [so!] por Lorenzo
Riber de la Real Academia Española, Aguilar, Madrid, 1947.; Del socorro de
los pobres, vols I. 1355-1411. Next: Socorro. The letter of recommendation to the senate of
[xx].Paul Dudon, La recontre d´ Ignace Loyola
avec Luis Vives a
[xxi].Iñigo de Loyola, Ejercicios espirituales, 1548.
[xxii]. J.L.Vives, Excitationes animi in Deum, (
Praeparatio animi ad orandum. Preces et meditatitiones quotidianae. Preces et
meditationes generales. In praecationem Dominicam commentarius), Brugis,1535.
[xxiii]. See note 3.
[xxiv].J.L.Vives: De officio mariti,
Brugis, 1528.
[xxv]. See note19.
[xxvi].Joannes Ludicus
Vives, De disciplinis, Brugis, 1531. Used volumen in the National
Széchényi Library: Joannes Ludovicus Vives, Opera in duos distincta
tomos, Ed., Hulderius Coccius, Basileae, 1555 .Sign: 380 I-II. t. De
disciplinis to find: Opera I., pages 323-639.
This work consist of 3 parts: 1. De
corruptis artibus, 7. books; 2. De tradendis disciplinis, 5.books;
3. De
artibus,
8. books. The first part of this work has a modern edition:
J.L.Vives, De causis corruptarum artium, Über die Gründe des Verfalls der
Künste, Lateinisch-deutsche Ausgabe, Übersetzt von Wilhelm Sendner unter
Mitarbeit von Christian Wolf und Emilio Hidalgo-Serna, Hrsg. von E.
Hidalgo-Serna, München, 1990. The second part is
in English translated by Forest Watson, J.L.Vives, Vives on Education,1913.
New editioned in Totowa, 1971. We have
used the Opera, at next: DD, liber and page.
[xxvii]. The from
Johannes Strum organizated school of Strasbourg has funcioned until 1566
without every privilege, and consisted of
two parts: “schola privata” and the “schola publica” [ars ]. The privilege of
graduation has become 1621.
[xxviii]. About
Strasbourg: Gustav Anrich, Die Straßburger Reformation, Leipzig,1918;
Ph. Dollinger, La Tolerance à Strasbourg au 16. siècle.
[xxix]. Johannes Sturm with Kaspar Hedio
or Heyd (1494-1552), theologe, has maid the plan of the town for the network
of helping of poverness and the of education. Hedio has translated the Socorro of Vives.
[xxx]. J. L. Vives, De subventione pauperum, Brugis,1526.
The long
title of the 2° edition: Wanneher
Ordnung menschlicher beywonung Erschaffung der speyß anfang der Statt allerley handthierung
außteylung der guter
Vrsprung der Mintz wie die Metall in die welt kummen Von Schul vnnd
lermeistern.Wie man sol guts thun mit radtschlag fleiß arbeit vnderrichtung gelt Das grosser
Herrn macht auff den underthonen ruget Vonwarem Gemeinem nutz. Wie man der
Betlerey weren vnd der Armut in repub. bey zeit sol zuhilff kummen Von zucht
armer leüt kinder Von dem
Meinen vnd Deinen dadurch all unrug in der welt entstadt Das Christenthumb sey
in wolthat. Vnd wie vil vnd auff was weiß einem jeden seye guts zu thun. Wie die Oberheiten jeder
statt vnd Pollicey dem verarmen yrer burger begegnen. Von Spitälen Weysenheüsern.Von gemeinem almusen gegen armen
gefangnen im krieg verbrenten Schiffbrüchigen Jungkfrawen bey eren zubehalten Christen vom Türcken zu entledigen Vomletsten willen
der Stiffter.
[xxxi].The Hohe Schule of Herborn or Johannea never
become the status an
university, from emperor not
accepted the privilege of graduate. See: Gerhard
Menk, Die Hohe Schule Herborn in ihrer Frühzeit (1584-1660). Ein Beitrag zum Hochschulwesen des
deutschen Kalvinismus im Zeitalter der Gegenreformation., Wiesbaden, 1981.
Veröffentlichungen
der Historischen Kommission für Nassau XXX.;
Dieter Wessinghage, Die Hohe Schule zu Herborn und ihre Medizinische
Fakultät,
1584-1817-1984,Stuttgart-New York, 1984.
[xxxii].The children
of Wilhelm (William), the rich: the
oldiest boy, Wilhelm of Oranien obtain an excellent education; the middle Ludwig von Nassau-Hadamar (Louis of
Nassau-Hadamar), governor of Friesland has founded the university of Franeker; Johann VI.[Jan de Oude von Nassau
-Dillenburg] (1536-1606), the
politician, commander had a modesty
education.
[xxxiii].Johannes Amos
Comenius (1592-1670) 1650-1654 was teacher in Sárospatak (
[xxxiv]. Comenius, Janua
linguae latinae vestibulum and Janua linguae latinae
reserata aurea, 1643. Both works are
publicated in Nagyvárad.
[xxxv].Johannes Amos Comenius, Didactica Magna,
1657. We used the work of: J.A.C. , Opera omnia, 15/ I. Edited by
Academia Pragae, Dagmar Capková, Ivana Kultová, Jana Matlová, Josef Podisensky,
MCMLXXXVI.(1986), 1-209. Next: DM and page.
[xxxvi]. J.L.Vives, De concordia
et discordia in humano genere, Brugis, 1529. In Opera II.
760-777.
[xxxvii].J.L.Vives, Introductio
ad sapientiam, Brugis,1524. In Opera II. 70-94.
[xxxviii]. Johann
Valentin Andreae(17.8.1586 - 27.6.1654) Lutheran teologe, the author of the Rosicrucian
writings:
Fama
fraternitatis,1615,Chymische Hochzeit Christiani Rosencreutz, 1616. Translateted from
J.L.Vives, De subventione pauperum, Brugis, 1526: Welche in sich begreifen, wie man solle
die Armen underhalten, Durlaci, 1627. Used book: Herzog August
Bibliothek, Wolfenbüttel: 22.153.3.Eth.8°. Next: Hab.
[xxxix]. About the
correspondence between Comenius and Andreae see one of the earliest works: Max
Moehrke, Johann Amos Comenius und Johann Valentin Andreae, ihre Verhälltnis zu
einander.
[xl].See note 19.
[xli].Quintilian, Institutio oratoria. Liber I-XII. Collection
des Universités de
France, publiée sous
le patronage de l´
Association Guillame Bude. Texte établi et traduit par Jean Cousin,
[xlii]. DD, Liber III., 465.
[xliii].DD, Liber III.,
467.
[xliv]. Quintilian,
[xlv].Quintilian,
[xlvi].DD, Liber II.,
453.
[xlvii].Quintilian,
[xlviii].DD, Liber
II., 450-451.
[xlix].DD, Liber II.,
450-451.
[l].Quintilian, Liber
II., cap. 9.1.
[li].Quintilian,
[lii].DD, Liber III., 467.
[liii]. Quintilian,
[liv].DD, Liber II.,
453.
[lv].J.L.Vives, De anima et vita, Brugis, published
1538. This work was, however, written prior to 1531.
[lvi].Quintilian, Liber
II., cap.8,12.
[lvii]. DD, Liber III.,
456.
[lviii].Quintilian,
[lix]. DD, Liber. II., 459.
[lx].DD, Liber
III.,468.
[lxi]. The first English translation of
this work is made 1540, by Th. Hyrde.
[lxii]. J.L.Vives, De officio mariti,
Brugis,1528.
[lxiii].Quintilian,
[lxiv].DD, Liber III., 463.
[lxv].DD, Liber III.,
472.
[lxvi].Quintilian,
[lxvii].Quintilian, Liber II.,
cap.9,3.
[lxviii]. Quintilian,
[lxix].DD, Liber III., 467.
[lxx].DD, Liber III.,
470 -471.
[lxxi].Quintilian,
[lxxii].Quintilian,
[lxxiii].J.L.Vives, Meditationes
in septem psalmos quos vocant poenitentiae,
[lxxiv].J.L.Vives,
Excitationes animi in Deum, Brugis, 1535.
[lxxv]. See note 35.
[lxxvi].See note 42.
[lxxvii]. DM,
cap. 17, VI.fundamentum,34.
[lxxviii].DD, Liber II., 450.
[lxxix].DD, Liber II., 450,
451, 456.
[lxxx]. DM, cap. 17, II. Fundamentum,17.
[lxxxi].DD, Liber
II., 452.
[lxxxii]. See
note earlier.
[lxxxiii].DD, Liber II., 451.
[lxxxiv].DD,Liber II.,453.
[lxxxv].DM, cap. 17, II. Fundamentum, 16.
[lxxxvi].DD, Liber II., 450, 451, 466.
[lxxxvii].DD, Liber III., 466.
[lxxxviii].DM, cap. 17,
IV.Fundamentum, 28.
[lxxxix].DD, Liber III., 466.
[xc].DD, Liber III.,463.
[xci].DM, cap., 29,
2., 3 point.
[xcii].DM, cap., 26, 5.
[xciii].DD, Liber III.,461. The mentioned work : J.L. Vives, De ratione dicendi,
1532.
[xcv]. Opera II, De anima
et vita,, Liber II., 516.
[xcvi].DM, 10.cap., 7.
[xcvii].See note 61.
[xcviii].DD, Liber
III., 466. In De subventione pauperum can man the same idea to find.
[xcix]. J.A.Comenius, Panorthosia,
Consultatio Catholica de rerum humanorum emendatione, 2Bde. Prag, 1966, edited
by O. Chlup, II.vols., 595, 784, 791,
798.
[c]. J.L. Vives, De concordia et
discordia in humano genere, Brugis, 1529.
[ci].DM, cap., V. 1.
[cii].J.L. Vives, De concordia et discordia in
humano genere, in Opera II.
760-777; 764.
[ciii]. DD, Liber, III. 467.
[civ].DM, cap.,18. Fundamentum VII, 33.
[cv].Opera II. 77.
[cvi]. Joannes Ludivicus Vives, Introductio ad veram sapientiam,
[cvii].DM, cap.,23,5
© H. Kakucska Mária